Herhangi bir şikayeti olmayan kişilere sağlık kontrolü, üriner sistem ile ilgili hastalıkların teşhisi, teşhisi konmuş bir hastalığın seyrinin izlenmesi, tedavinin etkinliğinin ve yan etkilerinin izlenmesi gibi amaçlarla yapılır.
Günümüzde klinik laboratuvarlarda en fazla kullanılan testlerden biridir. Tam idrar analizi makroskobik analiz, kimyasal analiz ve mikroskobik analiz olmak üzere üç aşamada yapılır.
Makroskobik Analiz İdrarın renginin , berraklığının ve kokusunun değerlendirilmesini kapsar. Rnk ,berrak ve kokunun önem taşıdığı az sayıda durum mevcut olsa da dikkate alınması gereken özelliklerdir.
Kimyasal Analizler Günümüzde kimyasal analizler için, üzerlerine kimyasal reaktif emdirilmiş pad'lar bulunan plastik çubuklar yani idrar stribleri kullanılır. Çubukların idrar ile temas ettirilmesinden sonra, reaksiyon pad'ları üzerinde meydana gelen renk değişikliklerinden yararlanarak analitlerin bulunup bulunmadığı ,bulunuyorsa miktarları semikantitatif olarak belirlenir.
İdrar stribleri üzerinde bulunan pad'lar ve normal değerleri şu şekildedir.
- Spesifik gravite (dansite) 1.003 - 1.035 arasında
- pH 4,5 - 8 arasında
- Protein - Negatif
- Ürobilinojen - Normal
- Bilirubin - Negatif
- Nitrit - Negatif
- Lökosit (esteraz) - Negatif
- Eritrosit (kan) - Negatif
- Glukoz - Negatif
- Keton - Negatif
Mikroskopik İnceleme Bu inceleme sırasında idrar sedimentinde bulunabilecek yapılar şunlardır.
Kan Hücreleri ( Eritrosit, Lökosit)
Epitel Hücreleri
Spermatozoa
Vaginal sıvı hücreleri ( Clue cell, bazal ve parabazal hücreler)
Silendirler (Hiyalin, Granüler, sellüler vb)
Kristaller (ürik asit , Kalsiyum oksalat vb)
Bakteriler-Parazitler (Mantarlar, Protozoonlar vb)
Eksojen yapılar ( yağ damlacıkları, mukus vb)
Genel olarak idrar numunesinin oda sıcaklığında 2 saatten daha uzun süre beklemesi durumunda kimyasal içeriğinde değişme olabileceği gibi şekilli elemanların bozulabileceği kabul edilir. Tercih edilen idrar Sabah verilen ilk idrar dır. Bu idrar mesanede uzun süre beklemesi ve konsantre hale gelmiş olmasından dolayı tercih edilir. Özellikle dansite ölçümü ve nitrit reaksiyonu açısından sabah idrarı en iyi sonucu verir. Yaklaşık 12-15 mL idrar yeterli olur.
