Genel sağlık durumunun kontrolü, kemik iliğinin hücre üretim faaliyetinin ve beslenme ile ilişkili yetersizlik bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi, akut enfeksiyon olasılığının araştırılması gibi durumlarda doktorlar tarafından en fazla talep edilen test gruplarından biridir. Günümüzde Otomatize kan sayım sistemlerinde bakılan parametreleri kısaca tanıyalım.
1.ERİTROSİT (Kırmızı küre, Alyuvar) SAYISI (RBC)
Eritrositler kanda en fazla sayıda bulunan hücrelerdir. Görevleri dokularla akciğerler arasında oksijen ve karbondioksit taşıma işlemini sağlamaktır.
Fazla sigara tüketimi, yüksek rakımlı yerlerde yaşama, ağır egzersiz, susuz kalma, yanıklar eritrosit sayısında artışa neden olur.
Anemi,kan kaybı, hamilelik gibi etkenlerde eritrosit sayısında azalmaya neden olur.
Normal değerleri yaşa ve cinsiyete göre değişmesine rağmen 3.5 ila 5.5 (milyon/mm3)arasında dır.
2.HEMOGLOBİN (HGB) KONSANTRASYONU
Hemoglobin, kana kırmızı rengini veren, demir içeren,protein yapısında bir maddedir. Eritrositlerin oksijen ve karbondioksit taşımasını gerçekleştirmesini sağlar.
Arttığı ve azaldığı durumlar eritrosit sayısını arttıran ve azaltan durumlarla aynıdır.
Normal değerleri yaşa ve cinsiyete bağlı olarak değişmesine raağmen 10 ila 17 (g/dL) arasındadır.
3.HEMATOKRİT (HCT)
Eritrositlerin kanda işgal ettiği hacmin ifadesidir.
Arttığı ve azaldığı durumlar eritrosit sayısını arttıran ve azaltan durumlarla aynıdır.
Normal değerleri yaşa ve cinsiyete bağlı olarak değişmesine rağmen 30 ila 55 (%) arasındadır.
4.LÖKOSİT (Beyaz küre ,Akyuvar) SAYISI(WBC)
Beyaz kan hücreleri olarak adlandırılan lökositler , vücudu enfeksiyon etkenlerine veya yabancı maddelere karşı koruyan bağışıklık sisteminin hücresel parçasını oluşturur. Kan dolaşımı ve lenfatik sistem ile bütün vücudu dolaşan lökositler kemik iliğinde üretilir. Lökositlerin toplam sayısı kadar alt grup dağılımıda klinik değerlendirmede önemlidir.(Periferik yayma)
Enfeksiyonlarda,egzersiz sonrasında, soğuğa maruz kalındığında, hamilelikte ve doğum sırasında ,bulantı ve kusmada ,güneş ışığına maruz kalmada ve adet dönemlerinde yükselme gösterir.
Tifo, paratifo,Brucella, kızamık, sıtma,saman nezlesi,bazı anemilerde, düşüklük gösterir.
Normal değerleri yaşa göre değişiklik gösterir. Yetişkinlerde 4.5 ila 11 dir. Bebeklerde üst sınır 30-34 e kadar çıkabilmektedir.
5.TROMBOSİT (PLT) SAYISI
Kemik iliğinde üretilen trombositler, kanın pıhtılaşmasını sağlamada çok önemli role sahiptir. Ortalama ömrü 5-9 gündür.
Trombosit sayısının düşmesine Trombositopeni denir. İmmun ve immun olmayan sebepler çok iyi araştırılarak değerlendirilmelidir.
Trombosit sayısının artmasına Trombositoz denir. Kan kaybı, akut enfeksiyon, egzersiz ,stres, demir eksikliği gibi birçok etken vardır.
Normal aralığı 150 ila 400 (K/mm3) arasındadır.
Hemogram çalışması mor kapaklı tüpe alınan kanla yapılır. En az 1 ml ,en fazla tüpün üzerinde yazan miktar kadar olması , kan alındıktan sonra tüpün yavaşça alt-üst edilerek pıhtılaşmanın önlenmesi önemlidir.
