Pankreas dokusu ve tükrük bezleri ile ilişkili her türlü zedelenme olasılığının değerlendirilmesi amacıyla bakılır. Akut ve kronik pankreatitler ve kabakulak başta olmak üzere parotis bezi iltihapları,amilaz aktivitesi takibini gerektiren başlıca durumlardır.
Serumda bulunan amilaz enzimlerinin molekül ağırlığı 54.000 ve 62.000 arasında değişir. Molekül ağırşığı düşük olduğu için idrara geçer. Amilaz sağlıklı kişilerin idrarında da bulunan tek plazma enzimidir.
En yüksek amilaz aktivitesinin parotis bezi ve pankreasta bulunmasına rağmen, daha düşük seviyede olmakla birlikte , testislerde , overlerde, fallop tülerinde, bağırsaklarda, akciğerlerde, iskelet kasında ve yağ dokusunda da amilaz enzimi bulunur.
Hidrolaz enzimi olup karbonhidrat sindiriminde rol oynamasına rağmen, serum aktivitesinin yemek öncesi ve sonrası değerleri arasında anlamlı bir fark bulunmaz. Sağlıklı kişilerin serumunda ölçülen amilaz aktivitesinin %60 kadarı tükrük bezi kaynaklıdır.
Akut pankreatit vakalarının %80 inde ilk 24 saat içinde serum amilaz aktivitesi yüksek bulunur. Akut pankreatitin yoğun alkol kullananlarda daha sık görülmesine karşın, serum amilaz aktivitesi, alkolle ilişkili olmayan pankreatitlerde daha yüksek bulunur.
Hiperparatiroidizmde hiperkalsemiye bağlı pankreatit gelişebilir.
Hipertrigliseridemi de önemli akut pankreatit nedenleri arasında sayılır. Ancak lipemik serumda serum amilaz aktivitesinin gerçek değerden daha düşük okunmasına neden olan inhibitörler bulunabilir.
Amilaz böbreklerden atılan bir enzim olduğundan , kronik renal yetmezliği olan hastalarda serum amilaz aktivitesi normalin 2 katına çıkabilir.
Ayrıca perfore peptik ülser, bağırsak tıkanıklığı veya infarktı, safra yolu tıkanıklıkları, aort anevrizması, peritonit, akut apandisit, serebral travma, yanıklar, travmatik şok, postoperatif dönem, özefagus, akciğer ve over malinitelerinde amilaz aktivitesi artabilir.
Normal değerleri
0- 4 yaş arası 0- 80 U/L
4-17 yaş arası 21-110 U/L
>18 yaş 28-100 U/L
Numune sarı veya kırmızı kapaklı tüpe en az 2 ml alınmalı, 15 dk dinlendirilmeli sonra 4000 devirde 5-6 dk santrifüj edilmelidir.
Çalışma yöntemi Otoanalizör, Spektrofotometrik.
