Serum kalsiyum konsantrasyonunda azalma veya artma meydana getirebilen, kemik, böbrek, paratiroit bezi ve gastrointestinal sistem hastalıkları ya da besinsel D vitamini veya kalsiyum eksikliği olasılığının araştırılması amacıyla kullanılır.
Kalsiyum, insan vücudunu oluşturan elementler sıralamasında 5. sırada yer alır. Yaklaşık 1 kg kadar olan toplam vücut kalsiyumunun %99 u kemiklerde ,%1 lik kısmı ise yumuşak dokuda ve ekstrasellüler sıvıda yer alır. Plazma kalsiyumunun %50 si serbest yani iyonize, %40 ı proteinlere bağlı, %10 u ise küçük iyonlarla kompleks halde bulunur. Kalsiyumun proteinlerle ilişkisi ortam pH ından etkilenir. pH daki 0.1 birimlik değişim serbest kalsiyum konsantrasyonunu 0,2 mg/dL değiştirir.
Kalsiyum metabolizması parathormon, D vitamini ve kalsitonin aracılığı ile düzenlenir. Bu faktörlerdeki değişiklikler Kalsiyum değerlerinde yükselmeye veya azalmaya sebep olur.
Hipokalsemi durumunda klinik olarak tetaniye varan derecede nöromüsküler hipereksitabilite , parestezi ve epilepsi nöbetleri ortaya çıkabilir.
Hiperkalsemi , serum kalsiyum konsantrasyonun 12 mg/dL altında olduğu orta derecedeki yükseklikte güçsüzlük , yorgunluk , bitkinlik belirtileri vardır. Daha yüksek konsantrasyonlarda ise depresyon, apati ve düşüncenin yoğunlaştırılamaması bulgularına rastlanır.
Hiperparatiroidizm , kemik metastazları, akciğer, böbrek, ösofagus, pankreas ve mesane kanserleri, vitamin D ve A intoksikasyonu, Paget hastalığı, adrenal yetmezlik gibi birçok rahatsızlık kalsiyum konsantrasyonunun artmasına neden olur. Kusma ve ishale bağlı su kaybı da yüksekliğe sebep olur. Serum protein konsantrasyonundaki 1 gr/dL artış kalsiyum konsantrasyonunda 0,8 mg/dL lik yükselmeye sebep olur.
Ayrıca kan alımı sırasındaki turnikenin uzun süre bağlı tutulması yalancı yüksekliğe sebep olabilmektedir.
Hipoparatiroidizm, vitamin D eksikliği, akut pankreatit, kronik böbrek yetmezliği, hepatik siroz gibi bir çok hastalık da kalsiyum düşüklüğüne sebep olmaktadır. Alkolizm, besinlerle alınan kalsiyum yetersizliğide buna etkendir. Ayrıca serum protein konsantrasyonun düşüklüğünden de etkilenir. 1 gr/dL azalan protein ,kalsiyumu 0,8 mg/dL oranında düşürür.
Normal değerleri yaşa göre farklılık gösterse de ortalama olarak 8,5 - 10,5 mg/dL olarak değerlendirilir. Serum kalsiyum konsantrasyonun 6 mg/dL altında olması yaşamı tehdit edici bir bulgu olarak kabul edilir. 14 mg/dL üzeri ise aşırı yüksek olarak kabul edilir.
Numune alımı sarı veya kırmızı kapaklı tüpe en az 2 mL olacak şekilde alınmalı, 10-15 dk dinlendirilmeli sonra 4000 devirde 5-6 dk santrifüj edildikten sonra çalışılmalıdır. Numune alımı sırasında hastanın en az 10 saatlik bir açlığının olması gereklidir.
Çalışma yöntemi Otoanalizör, Kolorimetrik tir.
